Bouw HAT eenheden tegen scheefwonen

We hebben in Nederland veel te weinig woningen. Gevolg is dat de prijzen de pan uit stijgen. Probeer maar eens een huis te huren, zelfs een distributiewoning kost al minimaal 600 Euro (in ieder geval in Utrecht).

Het te kleine aantal woningen is natuurlijk een reden voor die absurde prijzen, maar vlak ook het overheidsbeleid niet uit.

Veelbesproken is de verhuurderheffing, die je aan het Rijk moet betalen als je woningen verhuurt voor prijzen onder de huursubsidiegrens. Die heffing kost tegen de 0,6% van de taxatiewaarde voor WOZ, laten we de belasting afronden op 50 Euro per maand per woning (volgens branchevereniging Aedes van de woningbouwcorporaties is het in 2018 0,591% als je meer dan 50 woningen verhuurt en is de gemiddelde belasting dan 58 Euro per woning).

Gemeenten doen ook een duit in het zakje.

• Niet alleen zijn er ambtenaren die zonder moeite duizend redenen verzinnen waarom ergens geen huizen gebouwd mogen worden, en al helemaal geen huizen die perfect bij bewoners zouden passen.
• Op zijn minst worden er verregaande eisen gesteld, zoals bij mijn huis dat (volgens de splitsingsakte van de grond) de eigenaar verplicht is per woning een parkeerplaats te hebben in een gemeenschappelijke parkeergarage. Dat is geen oplossing voor het parkeerprobleem van mijn buren, die twee auto's hebben, terwijl de parkeerplekken van mij en mijn andere buren leeg staan omdat we geen auto hebben; zelfs doorverhuren blijkt juridische obstakels te hebben. En omdat in het stadium van de bouwplanning de focus niet veel verder reikte dan drie jaar blijkt het nu technisch onmogelijk om parkeerplekken binnen de garage geschikt te maken voor het opladen van elektrische auto's.
• Onderdeel van alle eisen van de gemeente is standaard dat gigantische bedragen aan de gemeente moeten worden betaald voor het gebruik van de grond. Met een beetje pech betaal je jaarlijks een erfpacht, die iedere tien jaar verhoogd wordt tot onbeschrijflijke hoogte, en als je geluk hebt kun je de erfpacht voor eeuwig (of misschien zelfs voor altijd) afkopen voor een bedrag van de helft van de totale bouwkosten van het huis.

Wil iedereen huizen met gouden deurknoppen?

En dan hebben we nog een mechanisme dat wordt aangeduid als "de markt". Om de een of andere reden mogen we alleen nog maar wonen in huizen met gouden deurknoppen. Waar is de tijd van de HAT eenheid, in 1975 ingevoerd door Marcel van Dam (die ene van klapwiekend van de whisky). HAT stond overigens voor "Huisvesting Alleenstaanden en Tweepersoonshuishoudens". Opzet was sober en gestandaardiseerd te bouwen, zodat je ook met een minimumloon zelfstandig kon wonen. Bouwen dus vanuit de gedachte "hoe realiseren we met de laagste kosten een woonruimte die voldoet aan de minimumeisen". Volstrekt anders dan momenteel de norm lijkt, namelijk woningen bouwen die verhuurd kunnen worden voor een prijs vlak onder de grens voor huurtoeslag. Het kost ons als samenleving veelal de maximale huurtoeslag, terwijl we bewoners gevangen zetten in een uitzichtloos laag inkomen (omdat ze mede door die huurtoeslag een marginaal belastingtarief van rond de 100% hebben).

Ga HAT eenheden bouwen

Zelf zou ik het een goede zaak vinden om nu eerst weer eens flink wat HAT eenheden te bouwen, op ieder verlaten voetbalveldje in de stad. Zo krijg je met de laagste investering de meeste mensen onder dak op de plaats waar ze het liefste zijn. Het kost ons als samenleving structureel de minste toeslagen en bewoners houden een gezonde prikkel om goed geld te maken. Over scheefwoners hoeven wij ons helemaal niet druk te maken, want wie het zich kan permitteren zal graag verhuizen naar een groter en luxer huis. Is dat oneerlijk voor mensen die door opleiding of achtergrond structureel een lager inkomen houden? Nee hoor, ook nu zal er niemand gelukkig worden van de verplichting om boven zijn stand te wonen.

Jeroen van Rossum, 18 mei 2018.

De redactie van ESK belicht actuele kwesties. Wij leggen het verband tussen (fiscale) wetgeving en ondernemen, maar een persoonlijke opinie steken wij niet onder stoelen of banken. Als lezer kun je vragen op ons formulier stellen. Wij doen ons best om juiste en accurate informatie te geven, maar zijn niet aansprakelijk voor eventuele fouten of verkeerde interpretaties.

Bronnen