 |
|
 |
De meeste ZZP werken via een tussenpersoon. Zo maak je collectief gebruik van een gemeenschappelijke verkoper. Het betekent dat je als freelancer minder tijd kwijt bent aan nutteloze telefoontjes over opdrachten die misschien wel (of niet) in het vat zitten. Maar er is ook een keerzijde.
Opdrachtgevers zien al langer het nut van werken met tussenpersonen. Net als voor freelancers beperkt het de aantallen telefoontjes. Ook is het aantrekkelijk om raamovereenkomsten te sluiten, waarin afspraken (zoals calculaties en tarieven) gestandaardiseerd zijn geregeld.
Het is goed om je te realiseren dat kansen van kleine ondernemers om te concurreren worden beperkt door raamovereenkomsten. Een vraag is of overheidsinstellingen volgens Europese wetgeving mogen meewerken aan zulke beperking van de concurrentie. Zie wat dat betreft ook de discussies over aanbesteding via DAS (Dynamisch Aankoopsysteem).
Eind vorige eeuw ontstonden in toenemende mate conflicten tussen freelancers en het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen). Door de structuur van de wetgeving kwamen opdrachtgevers of werkgevers geregeld in de knel. Het draaide om de wens van het UWV om premies werknemersverzekeringen te incasseren, zonder uitkeringen te willen betalen aan freelancers zonder werk.
Het UWV was overigens opvolger van het GAK (Gemeenschappelijk Administratiekantoor, een dochter van verzekeraar Centraal Beheer). In de carrousel van regels en voorschriften speelde ook dat de werknemersverzekeringen vielen onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van Sociale Zaken. De voor freelancers cruciale politieke afstemming met de Ministerie van Financiën, verantwoordelijk voor belastingwetten, wilde maar niet vlotten.
Dat veranderde in 2000, toen Staatssecretaris van Financiën Willem Vermeend de nieuwe Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werd. Binnen enkele maanden was besloten dat de heffing van premies werknemersverzekeringen verder zou worden uitgevoerd door de Belastingdienst. Dit maakte de weg vrij om in 2005 de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie) in te voeren.
Het mooie van de VAR was dat je vrij eenvoudig een papiertje kon krijgen als bewijs dat je werkte als zelfstandig ondernemer. Een grote opluchting voor alle freelancers. Helaas duurde het niet lang voordat frauduleuze werkgevers het instrument ontdekten. De VAR bleek meer bescherming te bieden aan werkgevers die personeelskosten wilden drukken dan aan de traditionele groep freelancers. Reden voor hooglopende politieke debatten, die uitmondden in de DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties).
De politici hebben elkaar er inmiddels in gevonden dat alle problemen worden opgelost als opdrachtgever en freelancer een gestandaardiseerd contract afsluiten, zoals de DBA voorschrijft. Velen met mij betwijfelen of een contract iets positiefs toevoegt. Begrijpelijk is dat de invoering van handhaving voortdurend wordt uitgesteld. Intussen zijn freelancers wel de dupe: opdrachtgevers durven niet meer zelf freelancers te contracteren, uit angst voor onoverzichtelijke sancties die bij de DBA horen. Het door de visieloze politiek geslagen gat wordt gevuld door tussenpersonen.
Onlangs deed de Rechtbank uitspraak in een zaak die volgens mij onvoldoende aandacht kreeg van de vakpers. Het ging over een mevrouw die werkte in de thuiszorg. Ze had een VAR WUO (Winst Uit Onderneming). Zij kreeg niet uitbetaald door haar klanten of hun verzekeraars, maar door een tussenpersoon. Deze tussenpersoon had contracten met de verzekeraars van haar klanten, om de kosten te declareren. Mevrouw deed keurig haar belastingaangifte, en verantwoordde haar omzet, waar ze wat kosten en een ondernemersaftrek van aftrok. Precies zoals iedere ondernemer dat gedaan zou hebben. Alleen was de belastinginspecteur het daar niet mee eens. Hij rekende de omzet als inkomsten uit arbeid, en weigerde de aftrekposten.
De belastingrechter ging in het midden zitten. Die zag wel redenen om aftrek van de kosten toe te staan, maar niet voor de ondernemersaftrek. Dat kostte haar veel geld. En de reden? Mevrouw mocht niet rechtstreeks bij haar opdrachtgevers declareren, en ook niet bij hun verzekeraars; alles liep via haar tussenpersoon. De rechter concludeerde dat mevrouw dus geen echte onderneming had. Dat gaat de Belastingdienst vast gebruiken om zelfstandigheid van freelancers te betwisten.
Jeroen van Rossum, 9 juni 2017.
De redactie van ESK belicht actuele kwesties. Wij leggen het verband tussen (fiscale) wetgeving en ondernemen, maar een persoonlijke opinie steken wij niet onder stoelen of banken. Als lezer kun je vragen op ons formulier stellen. Wij doen ons best om juiste en accurate informatie te geven, maar zijn niet aansprakelijk voor eventuele fouten of verkeerde interpretaties.
Waarschuwing: wat waar is als het wordt geschreven kan achterhaald raken door ontwikkelingen in wetgeving, techniek en economie. Raadpleeg daarom altijd een professional voordat je grote beslissingen neemt. De kosten om een deskundige in te huren wegen niet op tegen de kosten van een miskleun.