 |
|
 |
Ooit een Toeslag aangevraagd bij de Belastingdienst? In al hun wijsheid willen de door ons gekozen politici ons helpen om rond te komen. Met catastrofale gevolgen, kan ik wel zeggen. Wie ruim bij kas zit en geschoold is in het manipuleren van de regels zal weinig last hebben. Maar o wee als je een minder fortuinlijke uitgangspositie hebt. Voor je het weet zit je jaren op zwart zaad door een terugbetalingsregeling. Vervelend voor jou, maar nu blijkt dat het Rijk een deel van haar geld niet terug krijgt een goede reden voor vragen in de Tweede Kamer.
In 2017 kun je een aanvraag indienen voor Huurtoeslag, Zorgtoeslag, Kindgebonden budget en Kinderopvangtoeslag. En bij die aanvraag gaat van alles mis.
Het minst erge is als je een toeslag niet aanvraagt, of als je geacht wordt (wegens te hoog inkomen) een toeslag niet aangevraagd te hebben. Dan krijg je die toeslag gewoon niet. Omdat het al snel om een paar honderd Euro per maand gaat doet dat pijn, vooral als je het geld toch nodig hebt.
Onder aan deze pagina geef ik uitleg over de verschillende toeslagen, en laat ik ook voorbeelden zien waarbij het om duizenden Euro´s per maand kan gaan.
Het kan nog erger fout gaan. Juist voor de doelgroep, mensen wier inkomen gerepareerd moet worden omdat we in een duur land leven. Volgens een populair gezegde komt alleen de zon gratis op, maar bij ons zit zelfs dat er niet iedere dag in. We krijgen dus een extraatje van de grote hoop (wie dat ook mag betalen). En waarom gaat dat fout? Juist mensen met een laag inkomen weten de ene dag nog niet wat ze de volgende dag gaan verdienen. Ben ik volgende maand werkloos of zal ik overuren maken? Na afloop van het jaar moet aangifte inkomstenbelasting gedaan worden, en pas dan blijkt de hoogte van het inkomen. Nu blijkt dat de maandelijks ontvangen bedragen niet meer waren dan voorschotten. Krijg je nog wat extra uitbetaald of moet je terugbetalen?
Sinds invoering van het systeem in 2006 zijn flinke bedragen uitgekeerd als voorschot, die achteraf terugbetaald moesten worden. Van al die terug te betalen bedragen is een bedrag van 1,6 miljard Euro nog niet terugbetaald, en de Belastingdienst denkt van deze vordering 586 miljoen ook nooit meer terug te zien. Reden is dat het vaak gaat om mensen die in de schuldhulpverlening zitten, en dan weet je het als schuldeiser wel. Per hoofd van onze bevolking wordt dus drie tientjes afgeschreven. Zo gezien valt het wel mee, maar bij elkaar is het veel geld. Staatssecretaris Eric Wiebes (VVD, politieke baas van de Belastingdienst) mag in de Tweede Kamer uitleggen hoe het zo gekomen is.
Oppositielid Pieter Omtzigt (CDA, wil graag minister worden in het volgende kabinet) reageert mild, omdat Wiebes toch zijn best doet het probleem niet sneller te laten groeien.
Mijn advies is om ieder jaar opnieuw wel alle toeslagen aan te vragen, maar doordacht. Speel even met de rekenhulp van de Belastingdienst. Vul het hoogste inkomen in waarbij je nog net wel alle toeslagen krijgt. Stuurt de Belastingdienst een brief met hogere voorschotten? Dien dan een nieuwe aanvraag in om de voorschotbedragen omlaag te krijgen. Zet alle ontvangen bedragen opzij op een spaarrekening, en blijf van dat geld af. Nadat het jaar afgelopen is en je een aangifte inkomstenbelasting hebt ingediend krijg je binnen een half jaar verschillende brieven van de Belastingdienst over de afrekening van het voorschot. Ook als er staat dat het een definitieve berekening is kan er nog een herberekening komen, controleer dus heel goed of het gebruikte inkomen gelijk is aan dat van de definitieve aanslag inkomstenbelasting. Pas daarna mag je het geld gebruiken.
Natuurlijk kan dat wel eenvoudiger. Het gaat alleen niet gebeuren. De tijdgeest zegt dat iedere burger mondig en zelfstandig is. In de politiek weigert men te erkennen dat de meeste mensen niet capabel zijn om een complexe administratie te voeren. Terwijl het zo veel eenvoudiger zou kunnen. Vroeger had iedere gemeente een Sociale Dienst die ging over Bijstandsuitkeringen. Tegenwoordig heeft iedere gemeente er een andere naam voor, met als overeenkomst dat het altijd namen zijn die verhullen wat er gebeurt. Laat die afdeling de toeslagen aanvragen, controleren en uitbetalen. Wie geen zin heeft om met de billen bloot te gaan bij een gemeentelijke ambtenaar krijgt gewoon geen voorschot. En mocht achteraf blijken dat iemand geen voorschot heeft aangevraagd maar er wel recht op heeft? Vier kruisjes op je aangiftebiljet inkomstenbelasting kunnen volstaan. Dat kan natuurlijk alleen maar werken als er niet meer moeilijk gedaan wordt als er geen voorschot is aangevraagd. Of kiezen we er samen voor om niets te geven aan mensen die heel eigenwijs proberen om zelf rond te komen, ook al weten ze eigenlijk wel dat een uitkering hoger is dan wat ze zelf kunnen verdienen?
De RVS (Raad voor Volksgezondheid en Samenleving) publiceerde in juni 2017 een advies over schulden in Nederland. De RVS ziet 664 miljard Euro hypotheekschulden niet als problematisch. Als wel problematisch ziet de RVS de grote aantallen mensen die zich bij de schuldhulpverlening melden, met een gemiddelde schuld van meer dan veertigduizend Euro en in twee van de drie situaties een minimumloon of minder. Hoewel het vaak begint met kleine schulden bij overheidsinstanties, loopt het eenvoudig op tot een gemiddelde van vijftien schuldeisers.
Geconstateerd wordt dat 2,5 miljoen mensen onvoldoende kennis en vaardigheden hebben om zich financieel zelfstandig te redden in een complexe samenleving. En gesteld wordt dat de overheid er aan bijdraagt dat die complexiteit toeneemt. Met name het voorschotstelsel van de Toeslagen blijkt averechts uit te werken bij het bieden van inkomenszekerheid. De RVS ziet als oplossing dat overheidsinstanties (zoals UWV, SVB, Belastingdienst en gemeentelijke diensten) hun bestanden beter aan elkaar koppelen, zodat mensen niet meer verplicht zijn om zelf hun inkomen te schatten. De urgentie is echter zo groot dat we niet kunnen wachten op een toekomst waarin dit technisch te realiseren is, meent de RVS. Als snellere oplossing ziet de RVS om mensen sociaal te laten ontzorgen door Sociale Wijkteams. Die zouden moeten herkennen wie hulp nodig heeft bij budgetbeheer. Mij persoonlijk lijkt dit een glijdende schaal van eng naar horror met macht aan welzijnswerkers. Gelukkig ziet de RVS nog een derde oplossing, namelijk een heldere zorgplicht voor overheden, organisaties en bedrijven.
Per saldo pleit de RVS voor meer eenvoud ter preventie van schulden.
Voor het goede begrip beschrijf ik onderstaand de vier toeslagen waar ik het hier boven over heb gehad. Om ze te kunnen krijgen moet je ze voor 1 september van het volgende jaar aangevraagd hebben, maar ik adviseer om al voor het einde van het lopende jaar een aanvraag in te dienen. Voor de Kinderopvangtoeslag geldt overigens dat je die al vrij kort nadat je kind gestart is op de kinderopvang moet aanvragen.
De Huurtoeslag is gekomen in de plaats van de vroegere huursubsidie. Uitgangspunt is dat een bepaald percentage van je inkomen beschikbaar is om huur van een woning te betalen. Betaal je meer huur dan dat bedrag, dan wordt in principe het verschil bijgelegd door de overheid.
Waar het gemakkelijk mee mis gaat is dat je een zelfstandige woning moet huren. Daar gelden drie belangrijke criteria voor: eigen toilet, eigen keuken, en eigen (slaap)kamer. Die eigen ruimten moet je zelf op slot kunnen doen, zodat anderen er niet bij kunnen. Vraag bij twijfel aan de Belastingdienst om je in een brief te bevestigen dat jouw woning beschouwd wordt als zelfstandige woning. Een telefonische bevestiging telt niet, want daar kun je geen kopietje van laten zien als de Belastingdienst later zegt dat je de uitbetaalde Huurtoeslag moet terugbetalen.
Bij een te hoge huur krijg je niets (de grens ligt bij 710 Euro huur als je 23 jaar of ouder bent, maar 414 Euro voor jongeren). Tot je achttiende krijg je overigens nooit iets, tenzij je beide ouders zijn overleden, of je getrouwd ben (geweest), of je een kind hebt. Heb je een te hoog inkomen (meer dan 22.200 Euro als je alleen woont of meer dan 30.150 voor de bewoners samen als je niet alleen woont) of te veel spaargeld (meer dan 25.000 Euro per persoon), dan krijg je ook niets.
Als je niet huurt maar in een koopwoning woont, dan wordt aangenomen dat je voldoende geld terug krijgt wegens aftrek van hypotheekrente. In mijn praktijk heb ik gezien dat dit wel geldt voor mensen met een hoog inkomen. Mensen met een laag inkomen krijgen weinig tot niets terug van betaalde hypotheekrente; dit komt deels door de werking van de heffingskorting, waar ik hier niet verder op in ga.
In Nederland ben je verplicht een Zorgverzekering te hebben. Via je salaris betaal je daar een percentage van je inkomen voor. Als je andere inkomsten hebt krijg je hier een aanslag ZVW voor. Vanaf je achttiende betaal je bovendien nominale premie, een vast bedrag per maand dat wordt bepaald door de verzekeringsmaatschappij waar jij voor hebt gekozen.
Als je alleenstaand bent kun je een Zorgtoeslag krijgen als je inkomen lager is dan 27.857 Euro per jaar (of als je een partner hebt samen 35.116 Euro). Afhankelijk van je inkomen krijg je maandelijks maximaal 88 Euro (of 170 Euro samen met je partner). Heb je te veel spaargeld (meer dan 107.752 Euro als alleenstaande of 132.752 als je met een partner woont) dan krijg je niets.
Als je kinderen hebt kun je kinderbijslag aanvragen bij de SVB (Sociale Verzekeringsbank). Als extraatje kun je voor kinderen jonger dan 18 jaar een inkomensafhankelijke toeslag aanvragen.
De regeling is zo complex gemaakt dat de Belastingdienst het niet eens durft uit te leggen en zegt dat je maar een proefberekening moet maken. Dat vind ik een goed advies. De voornaamste criteria zijn je inkomen (boven 20.109 Euro inkomen krijg je niets), of je samen woont (als alleenstaande krijg je 3.076 Euro per jaar extra), het aantal kinderen en de leeftijd van je kinderen (vanaf 12 jaar geldt een toeslag van 234 Euro en vanaf 16 jaar zelfs van 417 Euro).
Voor de grap heb ik een berekening gemaakt om te laten zien hoe de bedragen kunnen oplopen (tot 846 Euro per maand als je als alleenstaande 8 kinderen van zeventien jaar hebt).
Iets minder gezocht is het voorbeeld van een alleenstaande met een kind van veertien, die maandelijks 371 Euro kan krijgen. Woon je als stel, dan zou dit 115 Euro per maand zijn.
Als je te veel spaargeld hebt (meer dan 107.752 Euro als alleenstaande of 132.752 als je met een partner woont) dan krijg je niets.
De hype waar iedereen graag op afgeeft is de Kinderopvangtoeslag. Deze dient als compensatie voor de kosten die je maakt om je kinderen te laten opvangen op de uren dat ze niet op school zitten. Natuurlijk alleen als je werkt (voor een werkgever of in je eigen bedrijf), met bovendien wat uitzonderingen. Er is geen directe koppeling tussen de uren waarop je werkt en de uren waarop je kind wordt opgevangen. Wel kun je bij deeltijdwerk minder uren kinderopvang declareren.
Houd er rekening mee dat je misschien maar acht uur op een dag werkt, maar dat je daarnaast tijdens pauzes op je werk bent, en heen en weer moet reizen. Voor het gemak hanteren de meeste kinderopvangbedrijven vaste openingstijden, die je van begin tot eind moet betalen (ook als jouw werktijden anders liggen). Waag het vooral niet om een bespreking met je baas te laten uitlopen zodat jij je kind pas een kwartier te laat komt ophalen. En houd er rekening mee dat je te pas en te onpas een telefoontje krijgt met de opdracht je kind op te halen omdat het een rood gezicht heeft van de koorts (die meestal al over is voordat je er bent).
De Kinderopvangtoeslag kun je aanvragen per kind, voor kinderen die nog niet naar het voortgezet onderwijs gaan.
Er wordt wel een verschil gemaakt tussen Kinderdagopvang (voor kinderen die te jong zijn om naar school te gaan) en BSO (Buitenschoolse opvang). Voor professionele opvang (waar de overheid meer kwaliteitsregels en diploma´s van eist) gelden hogere bedragen.
Na afloop van het jaar wordt nog een keer gecontroleerd hoe professioneel je kind werd opgevangen, hoeveel uren dat was (maximaal 230 uren per maand) en voor welk gemiddeld uurtarief. Je betaalt altijd een eigen bijdrage, die afhankelijk is van je inkomen. Maar alles wat je meer hebt betaald dan het maximum tarief is eigen bijdrage.
Het gaat niet om kattenpies, want de bedragen zijn hoger dan wat menigeen verdient. Tot een jaarinkomen van 23.409 Euro is de eigen bijdrage voor het duurste kind 6% en voor volgende kinderen 5%. Naarmate het inkomen hoger is stijgt ook het percentage van de eigen bijdrage (tot 33,3% voor het duurste kind en 64% voor volgende kinderen; deze maximale eigen bijdrage geldt vanaf 180.419 Euro inkomen).
Let op! Kinderopvangtoeslag moet aangevraagd zijn binnen drie maanden na afloop van de eerste maand waarover de kinderopvangtoeslag moet ingaan.
Jeroen van Rossum, 26 juni 2017.
De redactie van ESK belicht actuele kwesties. Wij leggen het verband tussen (fiscale) wetgeving en ondernemen, maar een persoonlijke opinie steken wij niet onder stoelen of banken. Als lezer kun je vragen op ons formulier stellen. Wij doen ons best om juiste en accurate informatie te geven, maar zijn niet aansprakelijk voor eventuele fouten of verkeerde interpretaties.
Waarschuwing: wat waar is als het wordt geschreven kan achterhaald raken door ontwikkelingen in wetgeving, techniek en economie. Raadpleeg daarom altijd een professional voordat je grote beslissingen neemt. De kosten om een deskundige in te huren wegen niet op tegen de kosten van een miskleun.