Vraag: zijn stortingen beleggingsfonds hypotheek een aftrekpost?

Wat te doen met een beleggingsfonds afgesloten ten behoeve van de hypotheekafbetaling? Zijn die aandelen in het beleggingsfonds een aftrekpost voor de belastingen?

K. van H. te N.

Neen.

U heeft een zogenoemde beleggingshypotheek afgesloten. Deze bestaat in wezen uit twee contracten: een lening (met uw woning als zekerheid) en een beleggingsfonds, eventueel gevoed door een spaarovereenkomst. Over de hypotheek (en de daar over betaalde rente) zal ik het in dit artikel niet hebben, omdat ik dit als bekende materie beschouw.

Uw deelname in een beleggingsfonds wordt gezien als een belegging. Dit betekent dat u in principe inkomstenbelasting betaalt over ontvangen dividenden en dat koersstijgingen (of koersdalingen) belastingvrij zijn. Daar komt dus geen aftrekpost bij kijken. Ook als u (periodiek) bedragen bijschrijft bij het beleggingsfonds (en dus extra aandelen koopt) heeft dat als handeling op zich geen fiscale betekenis. Wel betaalt u vermogensbelasting: 0,7% van de waarde per 1 januari. Over het algemeen behoeft u feitelijk geen vermogensbelasting te betalen, omdat de eerste ƒ 250.000 vermogen onder een belastingvrije som valt.

Vanaf 2001 verandert de belastingheffing. Van dividend behoeft dan geen inkomstenbelasting meer betaald te worden. De vermogensbelasting wordt vervangen door box 3 van de inkomstenbelasting, met een tarief van 1,2% van de gemiddelde waarde van uw vermogen; de belastingvrije som wordt tot ƒ 37.463 verlaagd. Overwaarde van uw woning ten opzichte van de hypotheeklening blijft in box 1 en gaat dus buiten belastingheffing vallen.

Wordt het beleggingsfonds gevoed door een spaarovereenkomst, dan blijft de belegging onder een hele reeks voorwaarden buiten iedere belastingheffing. Zo moet de spaarovereenkomst minimaal vijftien kalenderjaren lopen en moet jaarlijks minimaal 10% betaald worden van de in een van die jaren maximaal betaalde premies. De eerste ƒ 62.000 uitkering is vrijgesteld. Heeft de spaarovereenkomst minimaal twintig jaar gelopen, dan is de eerste ƒ 272.000 vrijgesteld. Ontvangt u meer (in uw leven), dan is uw winst volgens een breuk belast met inkomstenbelasting. Vanaf 2001 geldt als aanvullende eis dat de spaarovereenkomst gekoppeld moet zijn aan een hypotheek, omdat belasting geheven wordt van het volledige winstdeel in iedere uitkering die niet wordt gebruikt voor aflossing van een hypotheek die werd afgesloten voor aanschaf van de woning. Wisselen van hypotheekbank wordt dus al snel fiscaal afgestraft. Een beleggings- of spaarhypotheek heb ik daarom altijd al gezien als een ongewenste handenbinder: u raakt al uw onderhandelingsruimte tegenover de hypotheekbank kwijt.

De spaarovereenkomst ligt vaker onder vuur. Gevolg is dat de wetgeving over dit onderwerp regelmatig wordt aangepast. Werd het contract al voor 1992 afgesloten, dan gelden overgangsregelingen. Maar wees ook niet verbaast als u vanaf 2001 per saldo belasting gaat betalen over reeds lopende spaarovereenkomsten; enkele uitzonderingen op de hoofdregel zijn al gepubliceerd.