Vraag: kan mijn ex volledige hypotheekrente aftrekken sinds ik niet meer bij hem woon? Ik ben op 31-09-2005 officieel gescheiden. Was in gemeenschap van goederen getrouwd en hadden een eigen woning. Nu claimt mijn man bij de belastingdienst de totale hypotheekaftrek. Hypotheek en woning stond op beide namen. Kan dit zomaar? Ik heb tot 1 oktober 2004 officieel daar gewoond en de boedelscheiding is uitgesproken en afgehandeld op 15 februari 2007. Dus over 2007 heb ik uiteraard geen recht op hypotheekaftrek. M. R. te Terneuzen.

De werkelijke vraag is wie er feitelijk betaald heeft.

Uw ex kan een veelheid aan argumenten aanvoeren om aan te tonen dat hij recht op aftrek van de volledige hypotheekrente had. Voor al die argumenten geldt dat ze pas waarde hebben als u uw akkoord geeft. Uw simpele weigering om mee te tekenen volstaat dus.

Als gehuwden beschouwt de fiscus je altijd en verplicht als fiscale partners. Dit heeft voor de belastingplichtige als voordeel dat je zelf mag berekenen hoe je het grootste belastingvoordeel bereikt: je voert de aftrekpost natuurlijk altijd op bij de huwelijkspartner die het hoogste percentage belasting betaalt, omdat het bedrag aan aftrekpost dan tot de grootste belastingteruggave leidt. Als je niet getrouwd bent maar wel samenwoont mag je van jaar tot jaar vrijwillig kiezen voor fiscaal partnerschap, mits je voldoet aan een aantal aanvullende voorwaarden.

Fiscaal gezien is jammer voor uw ex dat u sinds oktober 2005 weliswaar gehuwd was, maar niet samenwoonde - zelfs zogeheten duurzaam gescheiden leefde. U bent ingaand kalenderjaar 2004 dus niet verplicht fiscaal partners. Het jaar 2004 is wel bijzonder, omdat u toen meer dan zes maanden samen woonde; u heeft het recht om aangifte te doen als vrijwillig fiscaal partners. Maar heeft u er niet beiden bij de eerste aangifte voor gekozen om fiscaal partners te zijn, dan heeft de belastinginspecteur geen recht om u als zodanig te behandelen. U mag zelf uitrekenen of het voor uw ex aantrekkelijk is om u een bedrag te betalen in ruil voor uw handtekening.

Als u geen fiscaal partners bent, heeft u elk recht op aftrek van het bedrag aan rente dat u zelf heeft betaald. Vermoedelijk claimt uw ex dat hij dat is. Maar ik zal het nog een keer zeggen voor iedereen die nog steeds denkt dat je met iemand trouwt om romantische redenen: neen, trouwen doe je vooral om de belangen van de staat veilig te stellen, en dan bij voorkeur met iemand waarvan jij denkt dat je die een poot kunt uitdraaien. Het huwelijk is dus een van de meest zakelijke contracten die je als eenvoudige burger kunt afsluiten.

Nu neem ik even aan dat er bij de boedelscheiding geen andere afspraken over gemaakt zijn. De hypotheekrente is betaald van een bankrekening die deel uitmaakte van de gemeenschappelijke boedel van uw huwelijk. U was voor 50% eigenaar van die boedel, dus de hypotheekrente is voor 50% door u betaald.

Ongetwijfeld heeft uw ex er voor gezorgd dat hij voldoende salaris stortte op de bankrekening, om de hypotheekrente te kunnen betalen. Tot en met september 2005 was u nog getrouwd en was zijn salaris dus volledig deel van uw huwelijkse boedel. Formeel zou hij 50% van het salaris dat hij van oktober 2005 tot en met half februari 2007 verdiende op u kunnen verhalen. Maar helaas voor hem: dat kan niet meer sinds de boedel is verdeeld.

U schrijft niet van welk inkomen u heeft geleefd sinds u in oktober 2004 vertrok. Zoals u ook niet schrijft hoe u in die periode heeft gewoond. Ik zou mij zo kunnen voorstellen dat u om een dak boven uw hoofd te krijgen een huis moest kopen, waar u hypotheekrente voor betaalde. Bovenstaande redenering doortrekkend betaalde uw ex dus 50% van uw hypotheekrente. Hij kan dat misschien aftrekken als aan u betaalde alimentatie, terwijl u het zeker niet kunt aftrekken als betaalde hypotheekrente. Dit risico perkt natuurlijk uw vrijheid in om bij de Belastingdienst een hard standpunt in te nemen - je wilt niet altijd slapende honden wakker maken. Misschien blijkt het uiteindelijk mogelijk om onderling tot goede afspraken te komen - uw opties kennende.

Duidelijk mag zijn dat de materie complex is. Mijn uitleg is bedoeld om duidelijk te maken dat een reeks omstandigheden relevant is, en om aan te geven op welke bedragen belasting u ongeveer mag rekenen. Uw individuele omstandigheden zijn echter relevant. Als u het echt goed geregeld wilt hebben en u echt wilt weten hoe het zit, kan een betaald adviesgesprek zinvol zijn. Een adviseur is in staat om het verschil tussen uitleg en procedurele regels uit te filteren, en rekening te houden met individuele omstandigheden.
In communicatie met de Belastingdienst weet een professional dit zo te verwoorden dat het voor de Belastingdienst herkenbaar is; voor een particulier is het geen schande als dat niet lukt, maar de consequentie van bezuinigen op professionele begeleiding.

© Jeroen van Rossum, 9 juni 2007.