Vraag: bedrijfsauto bij startend bedrijf voor de parttime ondernemer? Als parttime ondernemers ben ik net bezig met het opstarten van een eigen zaak. Bij de kamer van koophandel staat ook geregistreerd dat ik in de voorbereidende fase zit. Om meerdere redenen overweeg ik het daadwerkelijke starten van de bedrijfsactiviteiten een jaar uit te stellen. Toch wil ik graag alvast een auto op naam van het bedrijf aanschaffen. Deze heb ik zowel zakelijk (aantoonbaar) als prive nodig. Al met al is het een stuk goedkoper om de auto op naam van het bedrijf te zetten (grijskenten, bj 1991, lpg). Loop ik de kans dat de belastingdienst mij ervan gaat beschuldigen dat ik belasting ontduik door een bedrijfje op te zetten om goedkoper auto te rijden? Ik verwacht dit jaar het merendeel van de kilometers prive te rijden. P. H. te Almere.

Als u uw bedrijf uitsluitend opzet om goedkoper auto te kunnen rijden komt u natuurlijk van de koude kermis thuis. De Belastingdienst zal snel gevonden hebben hoe u toch extra belasting betaalt. Als u die consequentie accepteert hoeft u niet bang te zijn ergens van beschuldigd te worden.

Belangrijk is natuurlijk wel dat u probeert uw bedrijf op te zetten. Het door u genoemde uitstel begrijp ik niet helemaal. U koopt immers al dit jaar een auto die gebouwd is op uw bedrijfsactiviteiten, u investeert uren in de opzet van uw bedrijf, en vermoedelijk maakt u ook kosten voor acquisitie van opdrachten of voor ontwikkeling van uw product. Gemaakte kosten wilt u nu of in de toekomst kunnen aftrekken van uw inkomen, en het zou niet onaardig zijn als de Belastingdienst meebetaalde aan de BTW die leveranciers u in rekening brengen. Een jaar uitstellen lijkt me dus een slecht idee. Wel kunt u overwegen om investeringen en andere kosten over de jaarwisseling heen te tillen, zodat u dit jaar nog geen kosten voor een boekhouding hoeft te maken.

Voor wat betreft uw auto heeft u al gezien dat u een besparing bereikt door met een grijs kenteken te rijden. Die besparing heeft betrekking op de investering - en eindigt zodra de wetgeving weer zodanig is aangescherpt dat uw auto gezien wordt als personenauto. Dat grijze kenteken wordt niet bepaald door de status van de eigenaar; of u ondernemer bent of niet is van onderschikt belang. Veel belangrijker is een reeks eisen die gesteld worden aan de vorm van de auto: in grote lijnen komt het er op neer dat de auto meer moet zijn ingericht op transport van goederen dan op het vervoer van personen.

Koopt u de auto in prive, dan mag u voor zakelijke ritten 19 cent per kilometer als kosten opnemen in uw boekhouding; die kilometervergoeding is inclusief brandstof (ook als dat goedkope LPG is), parkeerkosten, onderhoud, wegenbelasting, en verzekering. Verkeersboetes zijn nooit aftrekbaar.

Koopt u de auto als ondernemer, dan bent u verplicht de auto op de balans van uw onderneming te zetten. Dat kan dus alleen maar als u uw onderneming daadwerkelijk start. Moet u dan ook meteen omzet hebben? Neen, maar als u niet aan de Belastingdienst kunt uitleggen dat u binnen een acceptabele termijn winst verwacht te maken worden alle van uw inkomen afgetrokken kosten eenvoudigweg geschrapt. Afhankelijk van uw product en de markt waar u in opereert kan een opstartperiode van meerdere jaren soms acceptabel zijn - nog steeds gaat het vaak meer om hoe het verwoord wordt dan om wat er staat op de bonnetjes in uw administratie.

De auto op de balans van uw bedrijf heeft als gevolg dat u alle kosten (dus ook de afschrijving) van die auto mag aftrekken van uw inkomen; daar staat tegenover dat u over een fictief bedrag wel belasting moet betalen, het zogeheten autokostenforfait of de autokostenfictie. Het autokostenforfait bedraagt in principe 22% van de cataloguswaarde, dat is de prijs inclusief BTW die in het bouwjaar in de showroom bij uw auto stond. Sinds januari 2005 moet u voor het autokostenforfait zelfs fictief BPM bijtellen, dus zelf berekenen hoeveel BPM betaald had moeten zijn op uw auto, als hij geen grijs kenteken had gehad, voordat de 22% eigen verbruik wordt berekend. Van de bijtelling moet overigens 12% BTW afgedragen worden, zodat u dus inkomstenbelasting betaalt over slechts 88% van het autokostenforfait. Die afdracht BTW is ter compensatie van de BTW die u terugvraagt wegens getankte brandstof, betaalde onderhoudskosten en bij aanschaf gedane investering; let er wel op dat uw kosten - en inkoopbonnen moeten voldoen aan een reeks voorwaarden, omdat anders de BTW teruggave met terugwerkende kracht ongedaan gemaakt kan worden.

Met uw auto is nog iets speciaals aan de hand. Voor oude auto's geldt niet de oorspronkelijke catalogusprijs als uitgangspunt voor het autokostenforfait. Is de auto meer dan vijftien jaar oud, dan moet u de waarde in het economisch verkeer hanteren - de prijs die u nu bij aankoop betaalt dus. Dit is reparatiewetgeving, die een eind moest maken aan het voor een prikkie rijden met duur gerestaureerde oldtimers. Realiseert u zich dat de waarde van uw auto stijgt met alles wat u er aan opknapt, waardoor uw voor heffing van inkomstenbelasting geldende autokostenforfait stijgt. De kosten die u betaalt (om de auto op te knappen) zijn natuurlijk wel aftrekbaar.

Duidelijk mag zijn dat de materie complex is. Mijn uitleg is bedoeld om duidelijk te maken dat een reeks omstandigheden relevant is, en om aan te geven op welke bedragen belasting u ongeveer mag rekenen. Uw individuele omstandigheden zijn echter relevant. Als u het echt goed geregeld wilt hebben en u echt wilt weten hoe het zit, kan een betaald adviesgesprek zinvol zijn. Een adviseur is in staat om het verschil tussen uitleg en procedurele regels uit te filteren, en rekening te houden met individuele omstandigheden.
In communicatie met de Belastingdienst weet een professional dit zo te verwoorden dat het voor de Belastingdienst herkenbaar is; voor een particulier is het geen schande als dat niet lukt, maar de consequentie van bezuinigen op professionele begeleiding.

© Jeroen van Rossum, 27 november 2007.